بررسی زوال بذر گونه‌های کاج، نگهداری شده در بانک ژن منابع طبیعی ایران

زوال بذر یکی از مهمترین فرایندهای کاهش قوه‌نامیه و زنده مانی بذرها طی دوره ذخیره سازی است که دلیل عمده آن تخریب غشاء سلولها و خروج مواد از آنها می‌باشد. در این تحقیق میزان کاهش درصد جوانه‌زنی و زوال بذر سه گونه کاج رادیاتا، بادامی و دریایی (P. radiata، P. pinea , Pinus pinaster) که مدت 22 سال در سردخانه فعال بانک ژن منابع طبیعی ایران نگهداری شده بودند بررسی شدند. داده‌های حاصل از کاهش درصد جوانه‌زنی گونه‌ها با استفاده از طرح کاملاّ تصادفی مورد تجزیه واریانس قرار گرفتند. نتایج نشان داد روند کاهش جوانه‌زنی بین گونه‌های مورد بررسی یکسان نبوده و بین نمونه‌ها اختلاف معنی‌دار وجود داشت. از بین نمونه‌های مورد برسی بیشترین کاهش جوانه‌زنی طی 22 سال نگهداری در بذر کاج بادامی (Pinus pinea) با منشاء ترکیه (از 71 به 9 درصد) و کمترین آن در بذر کاج رادیاتا (Pinus radiata) با منشاء خراسان شمالی مشاهده شد (6/82 به 60درصد). اگرچه این بذرها دارای رفتار انبارداری ارتدکس می باشند ولی اختلاف چشمگیری در زوال بذر نشان می‌دهند بنابراین به صرف ارتدکس بودن بذرهای یک جنس نمی توان مدیریت واحدی را برای نگهداری بذر آنها اعمال نمود و لازم است حفاظت و احیاء بذر هر گونه به طور مستقل و براساس گونه و منشا بذر انجام شود.